2 februari 2024 - De Vlaamse Regering heeft het ontwerp van de strategische visie voor de kustbescherming op lange termijn – het strategische beleidsplan Kustvisie – principieel goedgekeurd. Dit plan bevat de strategie waarmee we de komende 100 jaar elke zone aan onze kust stapsgewijs kunnen aanpassen. Zo kan Vlaanderen zich op elk moment beschermen tegen overstromingen uit zee, ondanks de stijgende zeespiegel. Of deze nu één, twee of drie meter stijgt. Daarmee neemt Vlaanderen het voortouw, en is zo pionier in Europa en ver daarbuiten.

Kustvisie bouwt verder op Masterplan Kustveiligheid

Kustvisie bouwt voort op het Masterplan Kustveiligheid. Dat bestaat uit een reeks maatregelen om onze kust tot 2050 te beschermen tegen zware stormvloeden en een 1000-jarige storm én houdt rekening met een zeespiegelstijging tot 30 cm. Met Kustvisie onderzoekt de Vlaamse overheid hoe we onze kust kunnen beschermen tegen de verdere zeespiegelstijging op lange termijn. Uit het eerdere onderzoek voor Kustvisie bleven begin 2023 nog enkele mogelijkheden over om onze kust de komende 100 jaar en langer te blijven beschermen tegen overstromingen uit zee. Voor de strandzones waren er nog twee kansrijke alternatieven: de hoog- en laagwaterlijn behouden waar ze nu is of op termijn gefaseerd verschuiven richting de zee. Voor elk van de vier kusthavens bleven er per haven nog twee tot vier kansrijke alternatieven over. Op basis van verder onderzoek in 2023 wordt nu in het ontwerp strategisch beleidsplan Kustvisie een voorkeursalternatief voorgesteld.

Het strand verschuift zeewaarts

Op lange tot zeer lange termijn zullen we onze kustlijn gemiddeld 100 meter zeewaarts verleggen, door de stranden te verhogen en te verbreden. In veel strandzones is er nog veel tijd vooraleer actie moet ondernomen worden. Voor badsteden kan er op termijn gekozen worden tussen het verhogen en verbreden van de dijk, de aanleg van een duin of een gecombineerde oplossing van dijk en duin. Dat staat in het strategisch beleidsplan dat door de Vlaamse Regering principieel werd goedgekeurd. 

“Onze stranden zullen in de toekomst minstens even breed zijn als vandaag, ook als de zeespiegel flink stijgt. Een deel van die extra meters zullen we nodig hebben voor hogere en bredere duinen en dijken. Waar er vandaag al duinen zijn, kiezen we er nu al voor om op termijn nieuwe bijkomende duinvorming te creëren. Ook elke badstad kan op termijn door een duinengordel beschermd worden. Maar ook harde dijken of gecombineerde oplossingen kunnen in badsteden locatie specifiek gekozen worden. Een optimale timing en fasering wordt in de komende jaren verder uitgewerkt in het eerste actieplan 2024-2034. We laten daarbij ook nog keuzevrijheid aan de toekomstige generaties”, zegt Edward Van Keer, projectleider Kustvisie bij het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Aan de strandzones zijn er de komende decennia vooral extra strandsuppleties noodzakelijk zodat de standen en duinen geleidelijk aan met de zeespiegelstijging kunnen meegroeien.

Lydia Peeters, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken: “Met het ontwerp voor het strategisch beleidsplan Kustvisie willen we onze kust op lange termijn beschermen. De voorgestelde ingrepen zijn haalbaar en bieden ook alle kansen om onze kust op lange termijn aantrekkelijk te houden voor iedereen. Graag bedank ik alle mensen en instanties die aan dit intensieve traject hebben meegewerkt. We mogen trots zijn op deze mijlpaal. Dit is een echt huzarenstukje!”

In de haven van Zeebrugge zal de komende 35 jaar de voorhaven op vele plaatsen opgehoogd moeten worden. In de jachthaven van Zeebrugge, die achteraan in de voorhaven van Zeebrugge ligt, zal over 35 jaar een sluis of stormvloedkering operationeel moeten zijn. Ook in de jachthaven van Blankenberge zal over 25 jaar een sluis of stormvloedkering klaar moeten zijn. Om de keuze tussen een sluis of stormvloedkering voor beide jachthavens ten laatste tegen 2030 te kunnen maken zal de komende jaren prioritair een toekomstvisie voor alle kustjachthavens opgemaakt worden.

Voor de haven van Oostende blijven er nog drie opties over. Een eerste optie is om over 25 jaar rondom de hele haven een extra ophoging gerealiseerd te hebben, een tweede bestaat erin om tegen 2050 in de havenmond een hele grote stormvloedkering te bouwen, een derde optie is de bouw van een sluizencomplex. Een keuze moet ten laatste tegen 2030 gemaakt worden. Om die keuze te kunnen maken, zal de komende jaren prioritair een economische toekomstvisie voor de haven van Oostende gemaakt worden. Ook voor de haven van Zeebrugge zal er een economische toekomstvisie gemaakt worden.

In de haven van Nieuwpoort wordt momenteel al een stormvloedkering gebouwd. Die zal Nieuwpoort de komende decennia beschermen. Op termijn zal op dezelfde locatie een hogere, sterkere stormvloedkering moeten komen, in combinatie met een sluis ter hoogte van de Langbrug, om het achterland te blijven beschermen. De recente overstromingen in De Westhoek tonen aan dat er dringend nood is aan de bouw van vaste pompgemalen in Nieuwpoort om bij hevige neerslag voldoende water richting zee te kunnen afvoeren.

Eerste actieplan tot 2034

Naast een visie voor de lange termijn, bevat het plan ook een eerste actieplan 2024-2034 met onder meer acties op korte termijn. Het actieplan staat garant voor een integrale aanpak van zowel kustbescherming als natuurbeheer en natuurontwikkeling, toerisme en recreatie, economische ontwikkelingen aan de kust, het omgaan met verzilting én het verzekeren van een goede afwatering. In totaal staan er 24 acties in het plan. Elke 10 jaar zal er een volgend concreet actieplan uitgewerkt worden.

Openbaar onderzoek tussen 27 februari en 26 april

Vanaf 27 februari tot en met 26 april 2024 wordt een openbaar onderzoek georganiseerd voor het grote publiek. Tijdens het openbaar onderzoek is het mogelijk om het strategisch beleidsplan in te kijken en een reactie mee te geven. In elke kustgemeente wordt tijdens het openbaar onderzoek ook een toelichting met de mogelijkheid tot het stellen van vragen georganiseerd. Na het openbaar onderzoek wordt het definitieve beleidsplan Kustvisie voorgelegd aan de volgende Vlaamse Regering voor een definitieve goedkeuring.