Deze legislatuur heeft Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters van waterbescherming- en beheersing een topprioriteit gemaakt. Vanuit haar bevoegdheden heeft de minister afgelopen jaren meer dan 2,5 miljard euro geïnvesteerd, een ongezien hoog bedrag, in o.a. waterbescherming, structureel- en regulier onderhoud en baggerwerken in de bevaarbare waterwegen. “Deze aanpak moet verankerd worden in een Vlaams Waterzekerheidsfonds, dat legislatuur-overschrijdend werkt. Zo kunnen we ons samen beter wapenen tegen de uitdagingen van de klimaatverandering en ons nog beter beschermen tegen de gevolgen van extreme weersomstandigheden. Ik pleit daarbij voor verdere Europese samenwerking, het oprichten en versterken van grensoverschrijdende coalities en Europese cofinanciering voor waterveiligheidsprojecten”, aldus Lydia Peeters.

De laatste maanden werden we opnieuw geconfronteerd met overvloedige regenval die op bepaalde locaties tot extreme wateroverlast leidde zoals recent in Voeren. Maar de voorbije jaren werd Vlaanderen ook geconfronteerd met langdurige droogteperiodes die onze watervoorraad sterk onder druk zetten. Deze wisselende periodes van intensieve neerslag en droogte maken het watersysteem in Vlaanderen steeds kwetsbaarder.

Minister Peeters investeert via De Vlaamse Waterweg nv in meerlaagse waterveiligheid, onder andere door multifunctionele overstromingsgebieden te realiseren. Met het Sigmaplan, waarmee we van jaar tot jaar het risico op overstromingen langs de Schelde en haar zijrivieren verkleinen, de rivierverruimingswerken aan de Maas die de hoogwaterveiligheid aanzienlijk hebben verhoogd, het recent goedgekeurde strategisch plan Ruimte voor Water – Dendervallei, het plan Weerbare Westhoek, de bouw van gecombineerde pompinstallaties en waterkrachtcentrales op de sluizen van het Albertkanaal, enz. willen we zowel het risico op overstromingen als droogte verminderen.

De ernstige overstromingen in juli 2021, veroorzaakt door de zogenaamde 'waterbom', benadrukten de kwetsbaarheid van Vlaanderen. Deze ramp veroorzaakte aanzienlijke menselijke en materiële schade en trof ook andere Europese landen zoals Duitsland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk, met een totaal van 220 doden en 30 miljard euro aan schade.

Als reactie op deze gebeurtenissen gaf Vlaams minister Lydia Peeters De Vlaamse Waterweg nv de opdracht een 'wat-als'-studie uit te voeren, en werd een interdisciplinair expertpanel voor Hoogwaterbeveiliging samengesteld, onder leiding van de voormalige Nederlandse VN-Watergezant Henk Ovink. Op 8 juli 2022 presenteerde dit panel hun rapport 'Weerbaar Waterland: Ons voorbereiden op wat al gebeurt' aan de Vlaamse Regering.

Het panel stelde onder andere voor om een Waterzekerheidsfonds, dat legislatuur-overschrijdend werkt, op te richten om de waterveiligheid te waarborgen, met een geschatte investeringsbehoefte in Vlaanderen van ongeveer 4 miljard euro voor de komende jaren tot 2050. 

Minister Peeters benadrukt de urgentie van dit fonds: "Het is cruciaal om nu verder actie te ondernemen en het Waterzekerheidsfonds op te nemen in het volgende Vlaams regeerakkoord. Dit fonds moet legislatuur-overschrijdend voldoende middelen bieden om ons te beschermen tegen zowel wateroverlast als droogte."

Daarnaast pleit minister Peeters voor een hervorming van het vergunningsbeleid om het algemeen belang te laten prevaleren. 

"We willen de vergunningsprocedures stroomlijnen en de uitwisseling van beste praktijken bevorderen om realisaties op het terrein te versnellen. Bijvoorbeeld de situatie langs de Dender is bijzonder urgent vanwege specifieke geografische omstandigheden en verouderde infrastructuur. Hoewel we al jaren proberen oplossingen te vinden voor de wateroverlast, worden deze inspanningen te vaak geblokkeerd door procedures aangespannen door milieuverenigingen. Daarom overwegen we een nooddecreet om onder voorwaarden de waterproblematiek aan te pakken zonder de gebruikelijke administratieve procedures te doorlopen."

Tot slot herhaalt minister Peeters haar boodschap: "verdere grote investeringen in zowel bevaarbare als onbevaarbare waterwegen zijn cruciaal. Er moet in het volgende Vlaamse regeerakkoord bijzondere aandacht zijn voor water."