De Green Deal Binnenvaart is klaar om een nieuw, groen tijdperk in te luiden voor de Vlaamse logistiek. Het is één van de 16 Vlaamse Green Deals die de overheid lanceert om duurzame initiatieven te stimuleren én te versterken door middel van vrijwillige, ambitieuze overeenkomsten tussen bedrijven, organisaties en de overheid. Dat kan ze echter niet alleen. Daarom zochten én vonden de trekkers van de Green Deal Binnenvaart, zijnde De Vlaamse Waterweg nv, Departement Mobiliteit en Openbare Werken (DMOW), Port of Antwerp-Bruges, North Sea Port, de Federatie van de Belgische Binnenvaart, Kenniscentrum Binnenvaart Vlaanderen en het VIL 78 andere partners die mee hun schouders willen zetten onder de vergroening van de binnenvaart. Tijdens het lanceringsevent op 23 juni in het Havenhuis in Antwerpen toonden zij hun bereidheid door de Green Deal Binnenvaart te ondertekenen. “De Green Deal moet zekerheid bieden aan de Vlaamse binnenvaartondernemers en moet een leidraad worden voor het beleid op korte en middellange termijn”, aldus Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters.

Net als veel andere sectoren staat de binnenvaart voor een uitdaging van formaat: duurzame transities op Europees, nationaal én regionaal niveau moeten nu echt worden ingezet. Denk aan emissiereductie, doelstellingen op het vlak van klimaat en luchtkwaliteit, duurzame mobiliteit en de modal shift. Dit alles zit vervat in de Green Deal Binnenvaart, die op 23 juni officieel werd gelanceerd in het Havenhuis in Antwerpen in het bijzijn van Vlaams minister Lydia Peeters en diverse stakeholders. Het einddoel is een zero-emissie logistieke sector en dus ook een zero-emissie binnenvaart tegen 2050.

Om de positie van de binnenvaart als toekomstbestendige transportmodus te vrijwaren, riepen De Vlaamse Waterweg nv, het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, Port of Antwerp-Bruges, North Sea Port, de Federatie van de Belgische Binnenvaart, het Kenniscentrum Binnenvaart Vlaanderen en het VIL een Vlaamse Green Deal Binnenvaart in het leven. Deze Green Deal is een publiek-private samenwerking tussen partijen die elk op hun eigen manier betrokken zijn bij vervoer via het water, gaande van individuele binnenvaartondernemers en rederijen over verladers, terminals, kennisinstellingen en overheidsactoren, tot financiële instellingen en technologiebedrijven.

Intensief voortraject met 15 strategische doelstellingen als resultaat

Aan de engagementsverklaring ging een intensief voortraject vooraf. Dit gebeurde in coördinatie met De Vlaamse Waterweg nv, Port of Antwerp-Bruges en Kenniscentrum Binnenvaart Vlaanderen. Na afloop bleek dat dit project als positief werd ervaren, maar ook dat er een duidelijke vraag naar meer was. Er werden immers nog verschillende obstakels ervaren om de weg richting vergroening volledig te kunnen bevaren.

Vanaf 2022 werd samen met de andere initiatiefnemers daarom een voortraject tot een Vlaamse Green Deal Binnenvaart geïnitieerd. Een ruime doorsnede van meer dan 150 stakeholders werd bevraagd via interviews, workshops en onderlinge afstemming: wat betekent vergroening voor hen? Waar moet zeker op ingezet worden? Welke ondersteuning is er nodig? Wat kan/wil men zelf bijdragen? De resultaten van die bevraging werden omgezet in 15 strategische doelstellingen op het vlak van technologie, financiële oplossingen, beleid en implementatie. Deze werden vervolgens teruggekoppeld aan de stakeholders en gefinetuned. Het resultaat is een engagementsverklaring waar 85 partijen hun handtekening onder hebben gezet. Dit is echter geen eindresultaat. Iedereen die wil, kan zich nog altijd aansluiten bij de Green Deal Binnenvaart door de engagementsverklaring op vergroeningbinnenvaart.be te ondertekenen. Op die website is alle informatie over de Green Deal Binnenvaart te vinden, alsook de namen van alle ondertekenaars.

Van engagement tot resultaat

De trekkers van de Green Deal Binnenvaart zullen de ondertekenaars de komende jaren betrekken bij allerhande overleggen, werkgroepen, bevragingen en proefprojecten. 

“Zo bieden we maatschappelijke milieu-uitdagingen het hoofd met behulp van onze troeven als regio: innovatie, creativiteit en ondernemerschap, met oplossingen die mee worden aangereikt en gedragen door de hele binnenvaartsector”, aldus Vlaams Minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters. 

Om de 15 strategische doelstellingen te monitoren, worden per domein specifieke, meetbare goals vastgelegd en – waar mogelijk – een nulmeting uitgevoerd zodat de impact van de acties gemeten kan worden. 

“We streven naar resultaten tegen 2026”, benadrukt Lydia Peeters. “Met name op het vlak van basisvoorwaarden voor vergroening qua financiering, regelgeving, mind shift in de keten en technologiekeuzes. Zo kunnen we de weg plaveien richting zichtbare impact naar 2030 en 2050 toe.” 

2050 is hét moment waarop de effectieve vergroening gerealiseerd moet zijn, oftewel: het jaar waarin volgende de Europese klimaatdoelstellingen de binnenvaart (bijna) emissieneutraal zou moeten opereren.