Lanaken, België, 26 maart 2024 - Naar aanleiding van de Europese Watertop over transnationale waterveiligheid, georganiseerd in samenwerking met Vlaanderen en de Benelux, hebben Europese waterbeheerders en kennisinstellingen zich verenigd om de dringende behoefte aan verbeterd beheer van transnationale waterveiligheid aan te pakken. Een cruciale stap werd vandaag gezet met de ondertekening van de Roadmap voor Betere Transnationale Waterveiligheid.

De risico's van overstromingen en watertekorten zijn alomtegenwoordige uitdagingen. Daarenboven vergroot de klimaatverandering de kans op extreme neerslag en droogte in de toekomst. Om deze risico's te beperken en veerkracht te waarborgen, is verbeterde samenwerking over nationale en administratieve grenzen heen van essentieel belang.

De recente overstromingen en watertekorten in de Benelux-regio en daarbuiten onderstrepen de urgentie van proactieve, gezamenlijke benaderingen op het niveau van het stroomgebied. De aanbevelingen na deze gebeurtenissen, zoals ’Weerbaar Waterland‘ in Vlaanderen en soortgelijke initiatieven in aangrenzende regio's, benadrukken de noodzaak van gezamenlijke actie.

Roadmap voor Betere Transnationale Waterveiligheid

De roadmap schetst specifieke doelen, principes en acties om de transnationale waterveiligheid te verbeteren. Belangrijke elementen zijn onder meer:

• Het uitvoeren van stresstests van extreme weersomstandigheden in transnationale rivierbekkens.
• Het aannemen van een op risico gebaseerde en gebiedsgerichte projectbenadering voor grensoverschrijdende rivierbekkens, met maatregelen van bron tot monding.
• Het versterken van vroegtijdige waarschuwingssystemen door gegevensuitwisseling en gezamenlijke forecasting.
• Het oprichten van grensoverschrijdende gebiedscoalities en het faciliteren van financiering voor waterveiligheidsprojecten.
• Het stroomlijnen van vergunningsprocedures en het uitwisselen van beste praktijken om projectimplementatie te versnellen.
• Het voortzetten van transnationale kennisnetwerken en uitwisselingsprogramma's om beste praktijken te delen.

Implementatie en samenwerking

Deze roadmap dient als leidraad voor nauwere transnationale samenwerking, waarbij veerkracht en duurzaamheid in waterbeheer worden bevorderd. De roadmap wordt opgenomen in de gezamenlijke Benelux Plus Wateragenda, waarbij samenwerking wordt bevorderd binnen het kader van de Benelux Unie.

De Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, Lydia Peeters: "We hebben van waterbescherming- en beheersing een top prioriteit gemaakt deze legislatuur. Vanuit mijn bevoegdheden hebben we afgelopen jaren meer dan 2,5 miljard euro geïnvesteerd, een ongezien hoog bedrag, in o.a. waterbescherming, structureel- en regulier onderhoud en baggerwerken. Deze aanpak moet verankerd worden in een Vlaams Waterzekerheidsfonds, dat legislatuur-overschrijdend werkt. Met deze Europese Watertop georganiseerd in Lanaken en bijhorende roadmap zetten we verder in op het verbeteren van waterveiligheid. Zo kunnen we ons samen beter wapenen tegen de uitdagingen van de klimaatverandering en ons nog beter beschermen tegen de gevolgen van extreme weersomstandigheden. Ik pleit daarbij voor verdere Europese samenwerking, het oprichten en versterken van grensoverschrijdende coalities en Europese co-financiering voor waterveiligheidsprojecten. Ook een aangepast vergunningenbeleid dringt zich op, voor noodzakelijke openbare werken dient het algemeen belang te primeren in functie van de veiligheid. Hierbij willen we ook best practices uitwisselen om de projectuitvoering te versnellen.”

Secretaris-Generaal van de Benelux Unie, Frans Weekers: “Het is onze plicht om burgers beter te beschermen tegen de risico's van overstromingen en klimaatverandering. Die laten zich immers niet tegenhouden aan de grens. Deze routekaart onderstreept onze vastberadenheid om door grensoverschrijdende samenwerking concrete acties te ondernemen, wetende dat onze gezamenlijke inspanningen niet alleen onze ruime regio maar ook Europa als geheel zullen inspireren.”

Henk Ovink, Executive Director, Global Commission on the Economics of Water: “Werken aan water is altijd grensoverschrijdend: over de grenzen van onze belangen, tussen sectoren, door de verschillende schalen, en door de tijd. Water verbindt, creëert ruimte voor vernieuwing en borgt vertrouwen. Dat vraagt wel dat we water leren begrijpen, weten te waarderen, en ons er op organiseren, grensoverschrijdend, altijd! De roadmap biedt de houvast voor die aanpak, voorbij de korte termijn en het individuele belang: gezamenlijk naar een waterzekere wereld voor allen."

De ‘Roadmap voor Betere Transnationale Waterveiligheid’ illustreert een collectieve toewijding om de complexe uitdagingen van waterbeheer aan te pakken in een tijdperk van klimaatonzekerheid. Door samen te werken over grenzen en jurisdicties heen, streven we naar een veerkrachtigere en duurzamere toekomst voor allen.