21 september 2023 - Sinds 1 juli 2022 wordt de deeltjestellertest ingezet tijdens de technische keuring van dieselwagens in België. Deze test heeft als doel om roetfilterfraude tegen te gaan en de luchtkwaliteit te verbeteren door de uitstoot van fijnstof te verminderen. Bij een meting boven de afkeurgrens krijg je tot 1 december 2023 een jaar de tijd om de defecte roetfilter te herstellen. Vanaf 1 december wordt die periode ingekort tot 3 maanden.

Herstelling binnen de 3 maanden weer haalbaar

Bij de introductie van de deeltjestellertest kreeg je bij een meting van meer dan 1 miljoen fijnstofdeeltjes per kubieke centimeter (de afkeurgrens) een rood keuringsbewijs met een geldigheidsduur van 15 dagen. Door leveringsproblemen bleek de voorziene 15 dagen ontoereikend om een nieuwe roetfilter te laten plaatsen. De termijn om het voertuig in orde te brengen werd daarom eerst verlengd naar 3 maanden, en later tot 1 jaar. Vanaf 1 december wordt de periode om de herstelling te laten uitvoeren weer ingekort en krijg je een groen keuringsbewijs met een beperkte geldigheid van 3 maanden (code 3).

Bij de introductie van de deeltjestellertest kampte de sector met leveringsproblemen van nieuwe roetfilters. Fabrikanten en garagisten zijn intussen voldoende georganiseerd om hun klanten zo vlot mogelijk te helpen. Een hersteltermijn van 3 maanden is weer haalbaar. “Onze eco-experts zijn opgeleid en staan klaar om proactief en na grondige analyse defecte roetfilters te herstellen of te vervangen”, aldus Filip Rylant van Traxio, de organisatie die de herstellers vertegenwoordigt.

Als het voertuig na 3 herkeuringen nog niet slaagt voor de deeltjestellertest, dan wordt een rood keuringsbewijs ‘Verboden tot het verkeer’ (code 1) uitgereikt. Het voertuig mag dan enkel nog op de weg om de kortste afstand tussen keuringscentrum en woonplaats of hersteller af te leggen.

Grote impact op onze gezondheid

De deeltjestellertest is een belangrijk instrument om ons milieu en onze gezondheid te verbeteren. Een goed werkende roetfilter verwijdert 95 tot 99% van de deeltjesuitstoot. Dat heeft dus een enorme impact op de luchtkwaliteit.

Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters: “Ik denk dat iedereen inziet dat we de nodige inspanningen moeten leveren om buitensporige vervuiling zo snel als mogelijk aan te pakken. Vorig jaar publiceerde het Europees milieuagentschap nog een veelzeggend rapport, waaruit bleek dat blootstelling aan fijnstof in 2020 minstens 238.000 voortijdige overlijdens in Europa veroorzaakte. Specifiek voor België gaat het om 3900 voortijdige overlijdens. Luchtvervuiling is daarmee het milieuprobleem met de grootste impact op onze gezondheid.”

Grenswaarden voor een noodzakelijke herstelling

Een goedwerkende roetfilter haalt tijdens de deeltjestellertest waarden tussen 5000 en 50.000 fijnstofdeeltjes per kubieke centimeter. De afkeurgrens van 1 miljoen fijnstofdeeltjes per kubieke centimeter ligt ver boven de normale uitstoot van een goedwerkende roetfilter. Als je deze grens overschrijdt, is je roetfilter waarschijnlijk kapot of verwijderd. In Nederland worden voertuigen ook afgekeurd vanaf 1 miljoen per cm³. In Duitsland ligt de afkeurgrens op 250.000 deeltjes per cm³.

Met de bestaande afkeurgrens worden dus vooral de sterk vervuilende voertuigen onderschept. Bestuurders krijgen vanaf 1 december 2023 nog 3 maanden tijd om het probleem op te lossen.

90,7% geteste dieselwagens slaagde voor deeltjestellertest

Raph Verbruggen, gedelegeerd bestuurder van GOCA Vlaanderen, concludeert: “Sinds 1 juli 2022 slaagden 90,7% van de geteste dieselwagens voor de deeltjestellertest. Bij ruim 82.000 voertuigen (van in totaal 881.876 gecontroleerd) werd een defecte roetfilter vastgesteld. Dit aantal voertuigen genereert evenveel fijnstofdeeltjes als ruim 10 miljoen voertuigen die over een goedwerkende roetfilter beschikken. Doordat defecte roetfilters binnenkort binnen de drie maanden hersteld moeten worden, zal dit de fijnstofuitstoot nog drastischer beperken. Op die manier werkt de autokeuring mee aan de verduurzaming van het wagenpark.”

In het Brusselse Gewest is het aantal wagens dat goedgekeurd wordt 89,4%. Een gelijkaardig percentage als in Vlaanderen dus. Ook in Brussel worden dieselvoertuigen gecontroleerd vanaf euronorm 5a.

In het Waalse Gewest is het percentage goedkeuringen hoger: 94,5%. Het Waalse gewest controleert enkel dieselvoertuigen vanaf euronorm 5b. De oudere dieselvoertuigen met euronorm 5a worden daar niet gecontroleerd, en die tekenen het hoogste afkeurpercentage op.