Vlaanderen zet een belangrijke stap in de toekomst van de mobiliteit. Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters heeft afgelopen maanden gewerkt aan een uitgebreide roadmap voor de toelating van autonome en op afstand bestuurde voertuigen op de weg. De roadmap wordt gebruikt om richting te geven en de strategie uit te zetten in de tijd. Onder leiding van minister Peeters, en met de steun van de Vlaamse Taskforce Autonoom Vervoer, wil Vlaanderen koploper worden op dat gebied. Tegen 2026 kunnen autonome voertuigen toegelaten worden op het Vlaamse wegennetwerk.

Mobiliteit van morgen begint vandaag

In september 2023 gaf Vlaams minister Lydia Peeters het startschot voor de Vlaamse Taskforce Autonoom Vervoer. De stuurgroep brengt een brede waaier aan belanghebbenden samen: industrie en private actoren, academici en onderzoeksinstellingen en ook vertegenwoordigers van de publieke sector.

“Het doel van deze taskforce is om de opkomst van autonoom vervoer in Vlaanderen in goede banen te leiden en nieuwe pilootprojecten maximaal te ondersteunen. Autonome mobiliteit is geen toekomstmuziek meer, maar een realiteit die we niet kunnen negeren. Daarom is het belangrijk om nu al stappen te zetten om de mobiliteit van morgen voor te bereiden. Zo maken we onze regelgeving future proof”, duidt Lydia Peeters.

Dat minister Peeters de roadmap voor de toelating van autonoom en telegeleid vervoer in aanloop van de verankering en uitbreiding van de autonome shuttles in Terhills bekendmaakt is geen toeval. Sinds 2022 rijden daar al autonome shuttles rond op het privéterrein, dat project van LRM kwam er met steun vanuit Vlaanderen. Het project maakt deel uit van een bredere strategie om innovatieve mobiliteitsoplossingen te testen en implementeren maar de ambitie reikt verder.

“De evolutie richting autonoom vervoer is er. Het is zaak om voorbereid te zijn als deze transformatie van onze mobiliteit zich doorzet. Op die manier kunnen we dit op de best mogelijke manier implementeren én er ook economisch de vruchten van plukken. Door te tonen dat we in Vlaanderen een kader hebben, zal de industrie ook sneller zijn oog laten vallen op Vlaanderen en in het bijzonder Limburg als innovatiepool voor autonome toepassingen”, vertelt Peeters. ​ ​ ​

Op kop in het peloton

De ambitie is duidelijk: Vlaanderen wil zich positioneren in de voorhoede van autonoom en telegeleid vervoer. De roadmap biedt de sector een helder zicht op het tijdspad voor de toelating van deze nieuwe mobiliteitsvormen op de openbare weg. Zo valt in de roadmap te lezen dat het de ambitie is om tegen eind juli 2026 licenties klaar te hebben voor de exploitatie van robottaxi's en roboshuttles. Vanaf dan kunnen deze voertuigen zich mengen in ons verkeer, uiteraard als ze daar technisch klaar voor zijn en voldoen aan alle geldende veiligheidsvereisten. Al meer dan tien jaar wordt hierover gesproken, maar voor het eerst is er nu een duidelijk plan. Dat plan is bovendien opgemaakt samen met tal van experts die in de Taskforce vertegenwoordigd zijn. Het gaat dus om een gedragen doelstelling.

Vlaanderen is vanzelfsprekend geen eiland. De verkeersregels en de wegcode zijn hoofdzakelijk een federale bevoegdheid. Daarom werkt Vlaanderen nauw samen met het federale niveau om het regelgevend kader klaar te krijgen voor de commerciële uitrol van autonoom vervoer. Verder reikt minister Peeters de hand aan Brussel en Wallonië om samen de uitdaging aan te gaan. Zo werd er recent na interfederaal overleg, de doelstellingen van de roadmap onderschreven door alle gewestelijke en federale ministers van Mobiliteit. Nu zal het erop aankomen om goed samen te werken, ook in de volgende legislatuur. Op die manier kunnen we ons land klaarmaken voor de grootschalige implementatie van de technologie eens die daar technisch geschikt voor is.

Vlaanderen kijkt ook naar internationale voorbeelden om de toekomstige regelgeving vorm te geven. Landen zoals de Verenigde Staten en China zijn al koplopers op het gebied van autonoom vervoer. Op dit moment rijden in tal van steden honderden autonome voertuigen rond. Deze ervaringen zullen dienen als inspiratiebron voor onze eigen regelgeving.

“In het Verenigd Koninkrijk - dat pas ook bekendmaakte te mikken op 2026 voor de introductie in het verkeer - rekent men op 38.000 extra jobs tegen 2035 in een sector die tegen dan goed zal zijn voor 48 miljard euro. Dat geeft een indicatie van hoe belangrijk het is om hierin de vlucht vooruit te nemen en niet af te wachten. Heel wat private spelers in Vlaanderen hebben aangegeven om klaar te staan om dit uit te rollen en te commercialiseren. Vlaanderen moet daarom het Europese koppeloton aanvoeren op het vlak van autonome mobiliteit om te zorgen voor de nodige economische groei en return”, stelt Lydia Peeters.

Mobiliteit met maatschappelijke meerwaarde

De komst van autonome en telegeleide voertuigen is dan ook een onomkeerbare evolutie. Steden als San Francisco, Los Angeles, Las Vegas, Phoenix, Shenzhen en Shanghai experimenteren al succesvol met robottaxi’s en van op afstand bestuurde voertuigen. Vlaanderen bereidt zich proactief voor op deze evolutie. Dat zal niet alleen economische meerwaarde creëren maar past ook binnen de huidige beleidsdoelstellingen:

• Vermindering van de filelast: Autonome voertuigen kunnen efficiënter rijden en daarmee de doorstroming verbeteren.
• Verbetering van de verkeersveiligheid: Door het minimaliseren van menselijke fouten kunnen ongevallen worden verminderd.
• Winsten voor ruimtegebruik: Autonome voertuigen hebben minder parkeerplaatsen nodig. Dat maakt ruimte vrij voor andere doeleinden.
• Sociale inclusie: Deze technologie kan mobiliteitsoplossingen bieden voor mensen die momenteel moeilijk toegang hebben tot transport.
• Stimulans voor economie en werkgelegenheid: De ontwikkeling en exploitatie van autonome voertuigen creëren nieuwe banen en stimuleren technologische innovaties. Door bijvoorbeeld de juiste slimme componenten of flankerende diensten te ontwikkelen, kunnen we een plaats veroveren op het wereldtoneel.

Toekomstige ontwikkelingen

Het regelgevend kader voor autonoom en telegeleid vervoer wordt verder uitgewerkt door de Vlaamse Taskforce Autonoom Vervoer. Dat is een gezamenlijk initiatief van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, het Agentschap Wegen en Verkeer, het Departement Economie, Wetenschap & Innovatie en vervoermaatschappij De Lijn. Deze taskforce zal de ontwikkeling van het autonoom vervoer in Vlaanderen coördineren, vormgeven en in een stroomversnelling brengen. Dit in nauwe samenwerking met de interfederale autoriteit voor autonoom vervoer, die binnenkort haar werkzaamheden zal starten